سیدمحمدحسین حسینی طهرانیعلامه آیت‌الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی معروف به علامه طهرانی (۱۳۰۵ تهران ـ ۱۳۷۴ مشهد) عارف ، حکیم ، فقیه و از علمای معاصر می باشد. ۱ - ولادت تا هجرت به قمعلامه آیت‌الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی فرزند مرحوم آیت‌الله حاج سید محمد صادق حسینی طهرانی در بیست و چهارم محرم الحرام سال ۱۳۴۵ ه ق در تهران در خانواده تقوا و ورع دیده به جهان گشود؛ دوران کودکی و نوجوانی را تحت رعایت پدر بزرگوارشان طی نموده و تحصیلات خود را در مقطع آموزش متوسطه در رشته مکانیک با موفقیتی چشمگیر به اتمام رسانید؛ در آن زمان از میان هجده پیشنهادی که جهت ادامه تحصیل درخارج و اخذ مسئولیت‌های مهم در زمینه‌های مختلف به ایشان داده شده بود طلبگی را اختیار نموده و در سفری به مشهد الرضا علیه‌السّلام بدست دائی پدرشان مرحوم آقا میرزا محمد طهرانی (صاحب کتاب مستدرک البحار ) معمم شدند و در مراجعت با تهیه ما یحتاج اولیه جهت شروع دروس خود، در سنه ۱۳۶۴ ه ق به صوب قم حرکت نمودند. ایشان در سیر علمی خود در حوزه ی قم از محضر اساتیدی چون آیت‌الله حاج شیخ عبدالجواد سدهی ، آیت‌الله حاج سید رضا بهاء الدینی ، آیت‌الله سید محمد داماد ، آیت‌الله سید محمد حجت و آیت‌الله حاج آقا حسین بروجردی استفاده‌های شایانی بردند و از همان دوران ابتدائی تحصیل در زمره اولین تلامذه سند الایمان و الایقان، فخر العلماء و عماد الفقهاء حضرت علامه طباطبائی (قدس الله نفسه الزکیه) در آمدند و تحت تربیت علمی و سلوکی ایشان قرار گرفتند. ۲ - هجرت به نجفپس از هفت سال تلاش علمی و مجاهدات عملی در حوزه علمیه قم و نیل به درجه اجتهاد ، جهت تکمیل دروس خویش عزم هجرت به آستان مولی الموحدین امیرالمومنین علی علیه‌السّلام را می‌نمایند و در این راستا از محضر استادشان مرحوم علامه طباطبائی کسب تکلیف کرده؛ مرحوم علامه در ضمن نامه‌ای با بیانی بدیع خطاب به ایشان می‌فرمایند: «... ولی با این همه چنانچه قلبتان هم قاعدتا باید شهادت بدهد، هیچگاه صورت پر مهر جنابعالی فراموش بنده نمی‌شود؛ و لولا اینکه موضوع آستان عرش بنیان حضرت امیر علیه‌السّلام بود، بنده هیچگونه رای به مسافرت جنابعالی نه در مقام شور ونه به حسب تصور نمی‌دادم، بهر حال و اجمالا دل بنده پیوسته پیش شماست...» [۱]
حریم قدس، ص۸۰.
باری، ایشان با عزیمت به نجف اشرف قریب مدت هفت سال از محضر علماء اعلام آیت‌الله العظمی حاج شیخ حسین حلی (رحمه الله)، آیت‌الله خویی (رحمه الله) و آیت‌الله شاهرودی بهره برده و دروس فقه و اصول و تفسیر خود را به اتمام می‌رسانند. جدیت و عزم ستودنی ایشان در مسیر تحصیل در نجف اشرف از ایشان شخصیتی مشار بالبنان ساخته بود تا جایی که اقران ایشان در محضر آیت‌الله العظمی حاج سید عبدالهادی شیرازی شهادت داده بودند که «اگر سید محمد حسین به ایران مراجعت نکند و در نجف بماند، مرجعیت شیعه مطلقا در اختیار او قرار خواهد گرفت.» [۲]
مهر فروزان، ص۳۵.
در ایام تحصیل در نجف اشرف بنا به فرموده استاد خود علامه طباطبائی رحمة‌الله‌علیه با بازماندگان از تلامذه موحد کبیر و عارف عظیم حضرت حاج سید علی قاضی ، ارتباط برقرار و با آقایان حاج شیخ عباس هاتف قوچانی و مرحوم حاج سید جمال الدین گلپایگانی باب مراودات سلوکی را باز نمود.۳ - ملاقات با سید هاشم حداداوقات بر این منوال سپری می‌شد تا آن که دست تقدیر در نیمه شعبان سنه ۱۳۷۶ ه ق افق جدیدی از بحار معرفت به رویش گشود و برگ زرین دیگری بر اوراق حیات جاودانه اش بیفزود؛ او به ملاقات فرید عصر و حسنه دهر، مولی الاولیاء و قدوة العرفاء، الذی لم یات بمثله الزمان، حضرت حاج سید هاشم حداد (قدس الله نفسه الزکیة) مشرف می‌شود؛ در بدو ورود بر ایشان در آن دکان محقر آهنگری و نعل سازی با بیانی سراسر تواضع، عشق و شور و شوق و بهاء و بهجت عرضه می‌دارد: «آمده‌ام تا نعلی هم به پای من بکوبید» [۳]
روح مجرد، ص۲۷.
کلامی که جز با استقرار نور معرفت و بصیرت در قلب و ضمیر انسان ، بر لسان جاری نمی‌شود! باری، از ان لحظه به مدت بیست و هشت سال تمام با این ابرمرد میدان توحید ومعرفت و یگانه ی راه سلوک و تجرید مراوده داشته و در سفر و حضر ملازم و مصاحب با ایشان بود تا جایی که در اثر تعالی علمی و عملی از طرف استاد خود ملقب به سید الطائفتین (سید دو طائفه ی اهل علم و اهل معرفت) گردید؛ که شرح پاره‌ای از مصاحبات و مراودات خویش را با ایشان در کتاب قویم خود «روح مجرد» به رشته تحریر در آورده است.۴ - مراجعت به ایراندر سال ۱۳۷۷ ق در راستای اجرای دستور مرحوم حاج شیخ محمد جواد انصاری همدانی (رضوان الله علیه) که در آن اوقات بنا به سفارش مرحوم حداد رحمة‌الله‌علیه تحت تربیت ایشان قرار داشت، به صوب ایران مراجعت نموده و عهده دار تمشیت امور مسجد قائم طهران می‌شوند و علی رغم میل باطنی و شخصی و تنها جهت انقیاد در برابر ارشادات اساتید خود به دستگیری و ارشاد نفوس مستعده و قابل، از تمامی طبقات اجتماعی مبادرت می‌ورزند. بارها در زمستان سرد و برف و یخبندان به جهت ضیق مالی و نبود امکانات مسافت یک فرسخی بین منزل و مسجد قائم طهران را پیاده طی نمودند و برمی گشتند و باز برای نماز مغرب و عشا همین مسیر را می‌پیمودند و این در حالی بود که به کسالت رماتیسم مفصلی مبتلا بودند، می‌فرمودند: «شبها در اثر این رفت و آمد از شدت درد تا صبح نمی‌خوابیدم و پایم را روی منقل کرسی می‌گذاردم تا گرم شود و از درد و الم آن کاسته گردد» [۴]
مهر فروزان، ص۴۱.
۵ - هجرت به مشهدایشان در سنه ۱۴۰۰ ق و پس از پیروزی انقلاب اسلامی به مشهد مقدس رضوی هجرت می‌نمایند و تا اخر عمر شریف به تالیف دوره علوم و معارف اسلام و دستگیری از نفوس مستعده و تربیت شاگردان اقدام می‌نمایند. ۶ - رحلتسر انجام در روز نهم صفر الخیر سنه ۱۴۱۶ ق این آفتاب درخشان سماء توحید ، علم و عمل، بصیرت و ایمان و اخلاص و ورع در سن هفتاد و یک سالگی در مشهد مقدس رضوی (علیه آلاف التحیه و الثناء) در اثر کسالت پارگی شریان آئورت، دار فانی را وداع گفته و با افول در مغرب هجران، عالم اسلام را در ماتم فقدان خود فرو برد و عاشقان و پیروان منهاج راستینش را حسرت زده نمود و در جوار مولایش علی بن موسی الرضا علیه‌السّلام آرام گرفت. ۷ - اساتید در سیر و سلوک۱. استاد علامه طباطبائی ( رحمة‌الله‌علیه). ۲. مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عباس هاتف قوچانی ( رحمة‌الله‌علیه). ۳. مرحوم آیت‌الله حاج سید جمال الدین گلپایگانی ( رحمة‌الله‌علیه). ۴. مرحوم آیت‌الله حاج شیخ محمد جواد انصاری همدانی ( رحمة‌الله‌علیه). ۵. عارف بالله و بامر الله حضرت حاج سید هاشم حداد (قدس الله نفسه الزکیة). ۸ - اساتید در علوم حوزوی۱. پدر بزرگوارش آیت‌الله سید محمد صادق تهرانی (متوفای ۱۳۷۰ ق). ۲. آیت‌الله سید محمد محقق داماد (متوفای ۱۳۸۸ ق). ۳. آیت‌الله علامه طباطبایی (متوفای ۱۴۰۲ ق). ۴. آیت‌الله العظمی خویی (متوفای ۱۴۱۳ ق). ۵. آیت‌الله العظمی شاهرودی (متوفای ۱۳۹۴ ق). ۶. آیت‌الله حاج شیخ حسین حلی . ۹ - تالیفاتتالیفات آن مرد بزرگ بیش از چهل عنوان و در حدود ۷۵ جلد است. ۹.۱ - کتابهای چاپ شده۱. الله شناسی، ۳ جلد. ۲. امام شناسی، ۱۸ جلد، این مجموعه شامل ۲۷۰ درس است. ۳. معاد شناسی، ۱۰ جلد، این مجموعه شامل ۷۵ مجلس است. ۴. رساله سیر و سلوک منسوب به بحر العلوم، همراه با شرح تفصیلی مطالب رساله و مقدمه ایشان در شرح حال علامه بحر العلوم . ۵. رساله لب اللباب در سیر و سلوک اولی الالباب، (تقریر دوره دروس اخلاقی و عرفانی علامه طباطبایی، با تنقیحات و اضافات مؤلف). ۶. توحید علمی و عینی. ۷. مهر تابان، (یادنامه و زندگی نامه حضرت علامه طباطبایی و مصاحبات مؤلف با جناب علامه). ۸. روح مجرد، (یادنامه موحد عظیم، عارف کبیر حاج سید هاشم موسوی حداد). ۹. رساله نوین، بحث تفسیری آیه «ان عدة الشهور عند الله اثنا عشر شهرا فی کتاب الله». ۱۰. رسالة بدیعة فی تفسیر آیة «الرجال قوامون علی النساء...» . ۱۱. رسالة حول مسالة رؤیة الهلال. ۱۲. وظیفه فرد مسلمان در احیای حکومت اسلامی. ۱۳. ولایت فقیه در حکومت اسلامی، ۴ جلد در ضمن ۴۸ درس. ۱۴. نور ملکوت در قرآن، ۴ جلد. ۱۵. لمحات الحسین علیه السلام. ۱۷. هدیه غدیریه، دو نامه سیاه و سپید. ۱۸. رساله نکاحیه، کاهش جمعیت ضربه سهمگین بر پیکر مسلمین. ۱۹. نگرشی بر مقاله «بسط و قبض تئوریک شریعت دکتر عبد الکریم سروش». ۲۰. نامه پیش نویس قانون اساسی. ۹.۲ - کتابهای چاپ نشده۱. تفسیر آیه مودت «قل لا اسئلکم علیه اجرا الا المودة فی القربی». ۲. تفسیر سوره عبس . ۳. تفسیر سوره یس . ۴. کتاب الحج. ۵. احکام المساجد. ۶. کرامات الاولیاء. ۷. رسالة فی القرآن. ۸. رسالة فی حرمة الزوجة مؤبدا علی الزوج. ۹. رساله‌ای در دعا. ۱۰. رساله‌ای در نماز. ۱۱. رسائل فقهیه. ۱۲. رسالة فی الصوم. ۱۳. مجموعة الطهرانی. ۱۴. ملاقات کنندگان امام زمان علیه السلام. ۱۴. تقریرات درس فقه آیت‌الله شاهرودی (صلاة و صلاة الجمعة). ۱۶. تقریرات درس فقه آیت‌الله شیخ حسین حلی. ۱۷. تقریرات درس اصول آیت‌الله العظمی خویی. ۱۸. الاجتهاد و التقلید (تقریر درس آیت‌الله حلی). ۱۰ - پانویس
۱۱ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : شاگردان سید جمال‌الدین گلپایگانی
|